Խորեն Գալֆայան

Բանաստեղծ, դրամատուրգ

1 հոկտեմբեր, 1832 - 4 նոյեմբեր, 1892

Ծնվել է Կոստանդնուպոլսում: Հայտնի է եղել նաև «Նար-Պեյ» անունով: Եղել է բանասեր, պատմաբան Ամբրոսիոս Գալֆայանի եղբայրը: Սկզբնական կրթությունն ստացել է ծննդավայրում, ապա` Վենետիկի Ռափայելյան վարժարանում: Գործուն մասնակցություն է ունեցել Մխիթարյան միաբանության աշխատանքներին, «Բազմավեպ»-ի հրատարակությանը, որտեղ տպագրել է ինքնուրույն և թարգմանական (Շեքսպիրից, Հյուգոյից, Լամարթինից, Ալֆիերիից) երկեր: 1857թ., հրաժարվելով Մխիթարյաններից, մեկնել է Փարիզ, մասնակցել Գաբրիել Այվազովսկու «Մասյաց աղավնի» հանդեսի հրատարակմանը, միաժամանակ դասավանդել Հայկազյան վարժարանում: 1861թ. եղել է Թեոդոսիայի Խալիբյան վարժարանի ուսուցիչ: 1867թ. Էջմիածնում ձեռնադրվել է եպիսկոպոս: Տիրապետել է 7 լեզուների, հայերեն է թարգմանել ֆրանսիացի, իտալացի գրողների երկերը (Ալֆոնս Լամարտին, Վիկտոր Հյուգո և այլն): Թարգմանել և հրատարակել է «Դաշնակք Լամարթինեայ» (1859թ.) բանաստեղծությունների ժողովածուն: Նրա չափածո գործերի առաջին ժողովածուն` «Վարդենիք»-ը (1863թ.), ունի էրոտիզմի տարրեր, որի քննադատությամբ հանդես է եկել Միքայել Նալբանդյանը «Աղցմիք» պատասխան պոեմում: «Ստուերք հայկականք» (1874թ.) և «Քնար պանդխտին» (1868թ.) բանաստեղծությունների ժողովածուներում երգել է պանդխտի ցավերն ու հույզերը: 1870թ. հրատարակել է «Հայոց եկեղեցին և անդրալեռնականք» աշխատությունը, բազմաթիվ հոդվածներ, որոնցում անդրադարձել է Հայաստանի անազատ վիճակին, ապագա Հայաստանի սոցիալ-քաղաքական կարգին վերաբերող հարցերին: 1877-78թթ ռուս-թուրքական պատերազմից հետո ուղարկվել է Պետերբուրգ` դիվանագիտական բանակցությունների, ապա Մկրտիչ Խրիմյանի պատվիրակության կազմում մասնակցել է Բեռլինի վեհաժողովին` որպես թարգմանիչ-խորհրդական: Մահացել է Կոստանդնուպոլսում: