Վանաձորի Հ.Աբելյանի անվան դրամատիկական թատրոն
Մշակութային կենտրոն
Հիմնադրվել է 1931թ. հունվարի 28-ին, Վանաձորում՝ Յանովսկու «Ցասումը» ներկայացմամբ: Խմբի կազմում էին Արուս Խուդանյանը, Գեղամ Նալբանդյանը, Ադրիկ Սարգսյանը, Աշոտ Գևորգյանը, ապա նրանց են միացել Ալեքսանդր Շագաֆյանը, Աղավնի Հովհաննիսյանը, Անահիտ և Մաթևոս Սանամյանները, Օնիկ Վարդանյանը, Մարուսյա Խառատյանը, Ջերջիզ Ժամհարյանը և այլք: Նրանց ստեղծած բարձրարվեստ ներկայացումները հետագայում մնացին թատրոնի պատմության մեջ: Հայ բեմի մեծ արտիստ Հովհաննես Աբելյանի հաճախակի հյուրախաղերը Օթելլոյի, Կորրադոյի, Գիժ Դանիելի, Էլիզբարյանի, Սվենգալիի դերակատարումներով վարպետության հրաշալի դպրոց էին նորաստեղծ խմբի համար: Նկատի ունենալով արտիստի նվիրումն ու ծառայությունները Լոռվա թատերարվեստի զարգացման գործում՝ 1936թ-ից թատրոնը կոչվեց Հովհաննես Աբելյանի անունով: 1950-ական և 60-ական թվականներին թատրոնի էջերը հարստացան Վ.Շեքսպիրի «Ձմեռային հեքիաթ», Օնորե դը Բալզակի «Խորթ մայր», Կ.Գոլդոնիի «Վենետիկյան երկվորյակներ», Պ.Կոգոուտի «Այդպիսի սեր», Լոպե դե Վեգայի «Սևիլյայի աստղը», Ժ.Անույի «Անտիգոնե» ներկայացումներով՝ բեմադրիչներ Հովհաննես Կարապետյանի, Սոկրատ Աքմաքչյանի, դերասաններ Արեգ Հարությունյանի, Արշավիր Վաչյանի, Հասմիկ Նաղաշյանի, Գառնիկ Կարապետյանի, Լևոն Սարգսյանի բարձրարվեստ ձեռքբերումների շնորհիվ: Հետագայում ժողովրդական արտիստներ Վոլոդյա Գրիգորյանը և Լենա Փաշինյանը դարձան թատերախմբի առաջատարները և նպաստեցին թատրոնի բարձարվեստ առաջընթացին: 1980-ական թվականներին թատրոնը հյուրախաղերով եղել է Մոսկվայում, Թբիլիսիում, Բելոռուսում, Ուկրաինայում, Լիտվայում, Լատվիայում, Լիսաբոնում, Փարիզում, Ստրասբուրգում, Քիշնևում: Այդ աննախադեպ հաջողությունն իրողություն դարձավ Վահե Շահվերդյանի կողմից թատրոնում արմատավորված նոր մտածողության, գեղագիտական նոր սկզբունքների շնորհիվ։ Վ.Շեքսպիրի «Ռիչարդ Երկրորդ» և «Արքա Լիր», Մ.Լերմոնտովի «Դիմակահանդես», Ա.Չեխովի «Երեք քույր», Ա.Օստրովսկու «Անմեղ մեղավորները», Ա.Շիրվանզադեի «Քաոս», «Չար ոգի», Մուրացանի «Ռուզան» և այլ բեմադրություններ դարձան միջազգային և հանրապետական թատերական փառատոների մրցանակակիրներ: Թատերախմբում են ՀՀ ժողովրդական արտիստներ Հակոբ Ազիզյանը, Ռոզա Մխիթարյանը, ՀՀ վաստակավոր արտիստներ Հասմիկ Ալեքսանյանը, Էլինե Աղամյանը, Արամայիս Սարգսյանը, Հայկ Թորոսյանը, Ալլա Հովհաննիսյանը, Սոֆա Սողոմոնյանը, դերասաններ Ալլա Դարբինյանը, Արմինե Վերմիշյանը, Էդգար Քոչարյանը, Էլֆիք Զոհրաբյանը:
